Chordad Awesta – czyli Młodsza Awesta
Chordad Awesta czyli Młoda Awesta zawiera zbiór różnorodnych modlitw i tekstów przeznaczonych do odmawiania w różnych okolicznościach przez świeckich, został spisany w IV wieku n.e. na rozkaz króla Sasanidów Ardaszira I.
(*To nie przypadek, że Zaratusztra zwraca się naprzemiennie do Ahura Mazdy jako kobiety, a potem jako mężczyzny, podkreśla tym że Bóg nie jest patriarchalny, a jego płeć określa nasze wezwanie, albo nie może być ona przez człowieka zdefiniowana. Wszak może być taki jakim go wezwiemy, bądź chcemy wezwać w tej dziedzinie wszystko może, a określa go pierwsze imię Fraksztja – „Ja istnieję”.)
0. Niech Ahura Mazda się raduje! Niech Angra Mainyu zostanie zniszczony przez tych, którzy prawdziwie czynią to, co jest najważniejszym pragnieniem (Boga).
[część to powtórzenie Frawaranei innych modlitw z Jasny] Chwalę dobrze przemyślane, dobrze wypowiedziane i dobrze wykonane myśli, słowa i czyny. Przyjmuję wszystkie dobre myśli, dobre słowa i dobre uczynki; odrzucam wszystkie złe myśli, złe słowa i złe uczynki.
Składam wam ofiarę i modlitwę, o Amsza-Spentowie! nawet z pełnią moich myśli, moich słów, moich uczynków i mojego serca: oddaję wam nawet moje własne życie.
Recytuję „Pochwałę Świętości”: „[Aszem Vohu:] Świętość jest najlepszym ze wszystkich dóbr. Dobrze jej jest, dobrze jej jest tej świętości, która jest doskonałością świętości!
[frawarane] Wyznaję, że jestem czcicielem Mazdy, wyznawcą Zaratusztry, tym, który nienawidzi Dewów i przestrzega praw Ahury;
Za ofiarę, modlitwę, przebłaganie i uwielbienie [Havani], świętemu i mistrzowi świętości; Za ofiarę, modlitwę, przebłaganie i uwielbienie [Savanghi i Visya], świętym i mistrzom świętości; Za ofiarę, modlitwę, przebłaganie i uwielbienie Panom dni, okresów dnia, miesięcy, pór roku i lat; Ahurze Maździe, jasnemu i chwalebnemu, niech będzie przebłaganie, z ofiarą, modlitwą, przebłaganiem i uwielbieniem.
[Yatha ahu vairyo]: Wola Pana jest prawem świętości: bogactwa Vohu-Mano zostaną dane temu, kto pracuje na tym świecie dla Mazdy i zgodnie z wolą Ahury posługuje się mocą, którą mu dał, by pomagać biednym.
- Zaratusztra zapytał Ahura Mazdę: „O Ahura Mazdo, najłaskawszy Duchu, Stwórco świata materialnego, Święty! „Które ze Świętych Słów jest najsilniejsze? Które jest najbardziej zwycięskie? Które jest najwspanialsze? Które jest najskuteczniejsze?”
2. „Które jest najbardziej porażające? Które jest najskuteczniejsze w leczeniu? Co najlepiej niszczy złośliwość Dewów i Ludzi? Co najlepiej pozwala światu materialnemu spełnić swoje pragnienia? Co najlepiej uwalnia świat materialny od trosk serca?”
3. Ahura Mazda odpowiedział: „Nasze Imię, o Spitama Zaratusztro!” Kim są Amsza-Spentowie, to jest najsilniejsza część Świętego Słowa; to jest najbardziej zwycięska; to jest najbardziej chwalebna; to jest najskuteczniejsza;
4. „To jest najbardziej porażająca; to jest najlepsze uzdrawianie; to najlepiej niszczy złośliwość Dewów i Ludzi; to sprawia, że świat materialny najlepiej spełnia swoje pragnienia; to najlepiej uwalnia świat materialny od niepokojów serca”
5. Zaratusztra zwrócił się doń tymi słowami: O Święta Mazdo* Ahuro! objaw mi prawdę, jakim mam cię wzywać Imieniem (imionami), które jest największe, najlepsze, doskonałe, najskuteczniejsze, gromiące Zło (Arymana), najbardziej uzdrawiające i niszczące złośliwość Dewów i dobrem wspierające ludzi?
6. (Powiedz mi) abym (za pomocą tego imienia) mógł pokonać wszystkie Dewy i (niegodziwych) ludzi: abym mógł pokonać wszystkich mężczyzn budzących demony, parających się Czarną Magią i kobiety parające się Sztuką Mrocznej Magii: aby nikt, ani Dewy ani ludzie, ani Magowie Mroku, ani Maginie ciemności, nie mogli mnie dosięgnąć swoją mroczną sztuką (myślą).
w nawiasach kwadratowych zapisano przybliżoną polską wymowę w języku awesyjskich epitetów boga. Oryginalny tekst poniżej tłumaczenia
7. Mazda Ahura odpowiedziała:
Moje pierwsze imię brzmi: – Ja istnieję [fraksztja]. Moje pierwsze imię (znaczy)to, że jestem godna, abym była pytana o wszystkie pragnienia (o stada żywych stworzeń i tłumy ludzi). Jestem obrończynią stad i żywych stworzeń
Moje drugie imię to; Żyję zawsze i od zawsze [łaantwijoo]
Moje trzecie imię: Wszechprzenikająca [awitanjoo]
Moje czwarte imię: Najwyższa Sprawiedliwość [Asza Wahiszta ]
Moje piąte imię: Wszystkie Dobre Rzeczy stworzone przez Mazdę, zawierające ziarno sprawiedliwości [wohuu Mazda-daata asza-czitra]
Moje szóste imię brzmi: Ja Sama jestem Mądrością [jat ahmi kratusz]
Moje siódme imię: obdarzam mądrością [kratumaao]
Moje ósme imię: Ja Sama jestem Wiedzą [jat ahmi czistisz]
Moje dziewiąte imię: obdarzam Wiedzą [czistiwaao]
Moje dziesiąte imię brzmi: Jestem Wzrostem lub Dobro–bytem [ahmi spaanoo]
8. Moje jedenaste imię to: Rosnąca [spananguhaaoo]
Moje dwunaste imię: obdarowujący życiem: [Ahuroo – (Ahura)]
Moje trzynaste imię: najbardziej korzystna [seewisztoo]
Moje czternaste imię: bez przeciwnika [łiidwaeesztwoo]
Moje piętnaste imię: niezwyciężony [awanemna]
Moje szesnaste imię: Ten, który prowadzi księgę o czynach ludzkich [haata marenisz]
Moje siedemnaste imię: Wszechwidząca [łiispa hiszas]
Moje osiemnaste imię: Uzdrowiciel [baeeszazja]
Moje dziewiętnaste imię: Jestem Stwórcą; daatoo
Moje dwudzieste imię to: Wszechwiedząca [Mazdaao]
9. Oddaj mi pokłon, o Zaratusztro, w dzień i w nocy, z ofiarami płynnymi, które zostaną dobrze przyjęte, przyjdę do ciebie po pomoc i radość, ja, Ahura Mazda; dobry, święty Sraosha przyjdzie do ciebie po pomoc i radość; wody, rośliny i Fravashi świętych przyjdą do ciebie po pomoc i radość.
10. „Jeśli chcesz, o Zaratustro, zniszczyć złośliwość Dwów i ludzi, Yatu i Pairika, ciemiężycieli, ślepych i głuchych, dwunożnych zbójów, dwunożnych Aszemaoghów i czworonożnych wilków;
11.
„A spośród hord z szerokim frontem, z wieloma włóczniami, z prostymi włóczniami, z wzniesionymi włóczniami, niosącymi włócznię spustoszenia; wtedy recytuj te moje imiona każdego dnia i każdej nocy.
12.
„1. Jestem Strażnikiem;
2. jestem Stwórcą i Utrzymującym;
4. jestem Rozróżniającym;
5. jestem najbardziej dobroczynnym Duchem.
6. Moje imię jest dawczynią zdrowia
7. moje imię jest najlepszym dawcą zdrowia.
8. Moje imię jest Atrawan;
9. Moje imię jest najbardziej podobne do Atrawan ze wszystkich Atrawan.
10.Moje imię jest Ahura (Pan)
12.Moje imię jest Święta;
13. moje imię jest najświętsze.
14. Moje imię jest Chwalebna;
15. moje imię jest najchwalebniejsze.
16. Moje imię jest Pełnia Widzenia;
17. moje imię jest Najpełniej Widzący.
18. Moje imię jest Dalekowidzący;
19. moje imię jest Najdalej Widząca.
13.
20. Moje imię to Opiekun;
21. moje imię jest Dobroczyńca;
22. moje imię jest Stwórca;
23. moje imię to Opiekunka;
24. moje imię jest Utrzymujący.
25. Moje imię jest Rozróżniająca;
26. moje imię jest Najlepszy Rozróżniający.
27. Moje imię jest Twórca Dobrobytu;
28. moje imię jest Słowo Dobrobytu.
29. Moje imię to Król, który rządzi według swojej woli;
30. moje imię to Królowa, który rządzi najbardziej według swojej woli.
31. Moje imię to Król liberalny;
32. moje imię jest Królowa najbardziej liberalna.
14.
33. ’Moje imię to Ten, który nie oszukuje;
moje imię to Ten, który nie daje się oszukać.
34 ‚Moje imię to Dobry Strażnik;
35. moje imię to Ten, który niszczy złośliwość;
moje imię jest Ten, który zwycięża natychmiast;
36. moje imię jest Ten, który zwycięża wszystko;
37 .Moje imię to Ten, który wszystko ukształtował.
38. ’Moje imię to Wszelkie Dobro;
39. moje imię to Pełne Dobro;
40. moje imię to Pani Dobroci.
15.
41. ’Moje imię to Ten, który może przynieść dobrodziejstwa na swoje życzenie;
42. moje imię to Ta, który może przynieść dobrodziejstwa na swoje życzenie.
43. ’Moje imię to Dobroczyńca;
44. moje imię to Energiczny;
45. moje imię to Największy Dobroczyńca
46. ’Moje imię to Świętość;
47. moje imię to Wielki;
48 moje imię to Dobry Władca;
49. moje imię to Najlepsza Władczyni.
50. ’Moje imię to Mądra;
51. moje imię to Najmądrzejsza z Mądrych;
52. moje imię to Ten, który czyni dobro przez długi czas.
16.
‚Oto moje imiona.
‚A ten, kto w tym materialnym świecie, o Spitama Zaratusztro!, będzie recytował i wymawiał te moje imiona, czy to w dzień, czy w nocy;
17.
„– Ten, kto je wypowie,
– gdy wstanie lub
– gdy się położy;
– gdy się położy lub
– gdy gdy następnie wstanie;
– gdy zawiąże święty pas [[kusti]] lub
– gdy rozwiąże święty pas;
– gdy opuści swoje miejsce zamieszkania lub
– gdy opuści swoje miasto, lub
– gdy opuści swój kraj i przybędzie do innego kraju:
18.
„Ten człowiek ani w owym dniu, ani w owej nocy nie zostanie zraniony bronią wroga, który rzuci się nań jak [demon] Aeszma który będzie miał nastawiał razem z Drudż;
ani nóż, ani kusza, ani strzała, ani miecz, ani maczuga, ani kamień procy nie dosięgnie go i nie zrani.
19.
‚Ale te imiona będą go chronić z tyłu i z przodu, przed niewidzialnym Drudżem, przed dewą Varenya, przed złoczyńcą, który szerzy nieszczęście, i przed tym Arcydemona, który jest samą śmiercią, Angra Mainyu. Będzie tak, jakby tysiąc ludzi czuwało nad jednym człowiekiem.
20.
‚Kim jest ten, który uderzy Pana Ciemności, aby zachować Twoje prawa? Naucz mnie jasno Twoich zasad na ten świat i na następny, aby Sraosha mógł przyjść z Vohu-Mano i pomóc, komu zechcesz.
21.
‚Chwała Chwale Kavih! Chwała Airyanem Vaedżah! Chwała Saoce, stworzonemu przez Mazdę! Chwała wodom Daitya! Chwała Ardvisur (Anahicie), nieskalanej studni! Chwała całemu światu z Myśli!
Yatha ahu vairyo: …
‚Aszem Vohu: …
22.
‚Czcimy Ahunę Vairyę. Czcimy Asza-Wahisztę, najczystszego, nieśmiertelnego i dobroczynnego. Czcimy Siłę, Dobrobyt, Potęgę, Zwycięstwo, Chwałę i Energię. Czcimy Ahurę Mazdę, jasnego i chwalebnego.
‚Yenghe hatam: Czcimy wszystkie istoty, o których Ahura Mazda wie, że są dobre, aby ofiarować je w świętości, wszystkie istoty, mężczyzn i kobiety.
23.
‚Yatha ahu vairyo: ….
‚Błogosławię ofiarę i modlitwę Ahura Mazdzie, jasnemu i chwalebnemu, oraz jego sile i energii.’
tekst po awestyjsku
(5) at1 aokhta2 Zarathushtrō3 frōit4 me5 tat6 nāma7 framrūidhi8,
ashāum9 Ahura Mazda10, yat11 te12 asti13 mazishtemcha14, vahishtemcha15
sraēshtemcha16, yāskerestememcha17, vārethraghnyōtememcha18,
baēshazyōtememcha19, tbaēshō-taurvayānstememcha20, daēvanām21
mashyānāmcha22.
(6) mfYatha23 azem24 taurvayeni25 vīspe26 daēva27
mashyānscha28, yatha29 azem30 taurvayeni31 vīspe32 yātavō33
pairikāoscha34, yat mām35 naē36 chish37 taurvayāt38, nōit39 daēvō40,
naēdha41 mashyo42, nōit43 yātavō44 naēdha45 pairikāo46.
(7) at1 mraot2 Ahurō Mazdāo3, frakhshtya4 nāma5 ahmi6, ashāum7
Zarathushtra8: bityō9 vānthvyō10; thrityō11 avitanyō12; tūirya13 Asha14
Vahishta15; pukhdha16 vīspa17 vohū18 Mazda-dhāta19 asha-chithra20;
khshtvō21 yat22 ahmi23 khratush24; haptathō25 khratumāo26 ashtemō27
yat28 ahmi29 chistish30; nāumō31 chistivāo32
(8) Dasemō33 yat34 ahmi35
spānō36; aēvandasō37 spananguhāo38; dvadasō39 Ahurō40; thridasō41
sēvishtō42; chathradasō43 imat44 vīdvaēshtvō45; panchadasa46 avanemna47;
khshvash-dasa48 hāta49 marenish50; haptadasa51 vīspa52 hishas53;
ashtadasa54 baēshazya55; navadasa56 yat57 ahmi58 dātō59; vīsānstemō60
ahmi61 yat62 ahmi63 Mazdāo64 nāma65
11.
haênayåsca perethvainikayå perethu-drafshayå eredhwô-drafshayå uzegereptô- drafshayå
xrûrem drafshem bareñtayå atha imå nâmênîsh dreñjayô framrava
vîspâish ayãnca xshafnasca,
12.
pâyushca ahmi dâtâca thrâtâca ahmi zhnâtâca mainyushca ahmi speñtôtemô baêshazya nãma ahmi baêshazyôtema nãma ahmi âthrava nãma ahmi âthravatema nãma ahmi ahura nãma ahmi mazdå nãma ahmi ashava nãma ahmi ashavastema nãma ahmi hvarenangha nãma ahmi hvarenanguhastema nãma ahmi pouru-darshta nãma ahmi pouru-darshtema nãma ahmi dûraêdarshta nãma ahmi dûraêdarshtema nãma ahmi.
13.
spashta nãma ahmi vîta nãma ahmi dâta nãma ahmi pâta nãma ahmi thrâta nãma ahmi zhnâta nãma ahmi zhnôishta nãma ahmi fshûmå nãma ahmi fshûshe-mãthra nãma ahmi ise-xshathra nãma ahmi ise-xshathryôtemô nãma ahmi nãmô-xshathrô nãma ahmi nãmô-xshathryôtemô nãma ahmi.
14.
adhavish nãma ahmi vîdhavish nãma ahmi paiti-pâyush nãma ahmi tbaêshô-taurvå nãma ahmi hathravane nãma ahmi vîspavane nãma ahmi vîspatashe nãma ahmi vîspa-hvâthra nãma ahmi pouru-hvâthra nãma ahmi hvâthravå nãma ahmi.
15.
verezi-saoka nãma ahmi verezi-savå nãma ahmi sevî nãma ahmi sûrå nãma ahmi sevishta nãma ahmi asha nãma ahmi bereza nãma ahmi xshathrya nãma ahmi xshathryôtema nãma ahmi hudânush nãma ahmi hudânushtemô nãma ahmi dûraê-sûka nãma ahmi, tåsca imå nâmênîsh.
16.
ýasca-mê aêtahmi anghvô ýat astvaiñti spitama zarathushtra imå nâmênîsh dreñjayô framrava paiti vâ asni paiti vâ xshafne
17.
framrava us-vâ hishtô nî-vâ paidhyamnô nî-vâ paidhyamnô us-vâ hishtô aiwyånghanem vâ aiwyånghayamnô aiwyånghanem vâ bûjayamnô frâ-vâ shûsa haca gâtaot frâ-vâ shûsa haca zañtaot frâ-vâ shûsa haca dainghaot ava-jasa dah’yûm-â
18.
nôit dim nara ainghe ayãn nôit ainghå xshapô aêshmô-drûtahe druxshmananghô avasyât nôit akavô nôit cakavô nôit ishavô nôit kareta nôit vazra nôit vîseñte asânô avasyât.
19.
vîsãstaca imå nâmênîsh
parshtasca pairivârasca
vîseñte pairi mainyaoyât
drujat varenyayâatca drvãithyât
zîzi-ýûshatca kayadhât
vîspô-mahrkâatca pairi
drvatat ýat angrât mainyaot
mãnayen ahe ýatha hazangrem narãm
ôyum narem aiwyâxshayôit!
20.
kê verethrem jâ thwâ pôi sêñghâ ýôi heñtî
cithrâ môi dãm ahûmbish ratûm cîzhdî
at hôi vohû seraoshô jañtû mananghâ
mazdâ ahmâi ýahmâi vashî kahmâicît!
21.
nemem kavaêm hvarenô nemô airyene vaêjahi nemô saoke mazdadhâite nemô ape dâityayå nemô areduyå âpô anâhitayå nemem vîspayå ashaonô stôish.
ýathâ ahû vairyô…(10).
ashem vohû…(10).
22.
ahunem vairîm ýazamaide, ashem vahishtem sraêshtem ameshem speñtem ýazamaide, amemca thrememca aojasca verethremca hvarenasca zavareca ýazamaide, ahurem mazdãm raêvañtem hvarenanguhañtem ýazamaide,
ýenghê hâtãm âat ýesne paitî vanghô mazdå ahurô vaêthâ ashât hacâ ýånghãmcâ tãscâ tåscâ ýazamaide.
(Recite silently:)
(hôrmezd i hvadâe i awazûnî mardum mardum sardagã hamâ sardagã ham bâ ýasht i vahã vaem vahe dîn i mâzdayasnã âgâhî âstvãnî nêkî rasãnât êduñ bât.)
(Recite aloud:)
23.
ýathâ ahû vairyô…(2).
ýasnemca vahmemca aojasca zavareca âfrînâmi ahurahe mazdå raêvatô hvarenanguhatô.
ashem vohû…!
W Młodszej Aweście Zaratusztra rozmawiając Bogiem Pyta Ahura Mazdę
–„O Święta Mazdo Ahuro! objaw mi prawdę, jakim mam cię wzywać Imieniem (imionami), które jest największe, najlepsze, doskonałe, najskuteczniejsze, gromiące Zło (Arymana), najbardziej uzdrawiające i niszczące złośliwość Dewów i dobrem wspierające ludzi?”
Pytanie po co Manthranowi imiona Boga? Z jednej strony Zaratusztra pyta o to by móc Boga wezwać i to jest prosta, ale powierzchowna analiza tego Jasztu. Imiona były by swego rodzaju magicznymi zaklęciami zmuszającymi Mazdę do stawienia się na wezwanie człowieka by gromić skutecznie zło Arymana, uzdrawiać i wspierać człowieka w potrzebie. W Gathah Zaratusztra pisze jednak wyraźnie, że używanie magii, czarnoksięstwo i czary są demoniczne w swojej istocie:
„Czy dewy były kiedykolwiek dobrymi władcami, o Mazado?
Doprawdy, ja pytam tych, którzy się z nimi przyjaźnią
Przy ich pomcy Karpan i Usig, wydają świat przemocy (…) Gathy. Jas. 44.20.
Karpan to kapłani obraźliwie wręcz nazwani przez zaratusztrę „Krp” bełkoczący, mamroczący formuły (magiczne), zaś usig to kapłani odprawiający obrzędy i rytuały mające zapewnić powodzenie na wojnie
Także w wyznaniu wiary Frawarane wyraźnie zawarta jest formuła wyrzeczenia się czarów i magii, a w szczególności magii, która ma zaszkodzić:
(…) Wyrzekam się pod przysięgą towarzystwa dajwów i zwolenników dajwów, demonów i zwolenników demonów, a także tych wszystkich, którzy szkodzą jakiejkolwiek istocie myślą, mową, czynem lub znakiem. (…)
Nie mógłby zatem Zaratusztra potępiać magii, a zarazem stosować ją do osoby Boga. Wezwanie jest więc tylko prośbą – Dżasa me avange Mazda – Przybądź mi Mazdo do pomocy. Ale czy jest to tylko prośba o pomoc z jaką ludzie wszystkich religii zwracali się do boskich bytów? I tu zwraca uwagę formuła – „ które jest największe, najlepsze, doskonałe”(…). Wynika z tego, jak i z całego objawienia Zaratusztry, potrzeba poznania istoty Boga, zrozumienia czym i kim jest bóg. Na czym polega jego wielkość, doskonałość i dlaczego to jest najlepsze. Zaratusztra próbuje pojąć istotę absolutu swoim rozumem, pytając o istotę doskonałości boga wyraża chęć pojęcia tego w człowieczy sposób. Zaratusztra cały czas prosi o wiedzę, która pozwoli człowiekowi rozumieć Boga i jego plan i posiadać narzędzia do poznawania świata. Nie pada na kolna przed gorejącym krzewem, nie czuje strachu przed majestatem bożym, Ahura jest dobry i nie budzi lęku. Dlatego do Ahura Mazdy prowadzi go w objawieniu jedna z emanacji Vohu Manah – dobre myślenie, Dobra Myśl – rozum (jednocześnie atrybuty zawarte w imionach: Kratusz i Czistsz), zaś Ahura ukazuje mu Aszę – prawdę, prawo, ład doskonały, co zostaje wyjawione jako czwarte imię (Asza Vahiszta). Te dwie pierwsze moce, które spełniają prośbę proroka określają jego i ludzi relację z bogiem oparte na zrozumieniu, prawdzie i prawach. Upraszczając dzięki rozumowi i dobremu myśleniu człowiek jest w stanie poznawać prawdę i prawa kosmosu, współuczestniczyć kreowaniu kosmosu i kosmicznego ładu. Jest też w stanie pojąć dzięki tym tym dwóm podstawowym atrybutom atrybutom istotę Boga. To niebywała wręcz apoteoza supremacji rozumu nad ślepą wiarą, w porównaniu z tajemnicami, czy poznaniem ponadzmysłowym, oświeceniem albo odmiennym stanem świadomości jakie oferują inne wyznania. Podczas gdy wiele religii, spycha rozum do roli podrzędnego, ba nawet czasem szkodliwego narzędzia na ścieżce poznania Mazda ogłasza Zaratustrze, że człowiek stopniowo pojmie wszystko swoim rozumem! Rozum i myślenie a nie ekstaza, magia, czy abstrakcyjne oświecenie są kluczem do rzeczywistości. Rękojmią sojuszu jest prawda i prawo Asza, które przenika i reguluje cały kosmos i jest nienaruszalne dla Boga i człowieka i to jest najlepsze.
Bóg nie przypadkowo wyposażył człowieka w tą część jego jestestwa jaki jest rozum. Mazda Ahura objawiona Zaratustrze wie jednak, że prorok musi przekazać tę wiedzę dalej, ludziom, którzy jeszcze nie spotkali się z Bogiem, rozumie to także Zaratusztra, stąd konieczność tymczasowego przekazu w postaci imion Boga by był on zrozumiały dla ludzi. Każde z imion precyzyjnie określa jaki Bóg jest i stanowi dogmat, który da się rozumowo i logicznie rozwinąć i odnieść do rzeczywistości. Czym więc ten dogmat różni się od dogmatów chrześcijańskich czy Buddyjskich przyjmowanych tylko na wiarę popartą autorytetem świętych ksiąg lub oświeconego mistrza? Mazda Ahura mówi Zaratustrze:
„Moje pierwsze imię brzmi: fraksztja – „Ja istnieję”. Moje pierwsze imię (znaczy) to, że jestem godna, abym była pytana o wszystkie pragnienia (o stada żywych stworzeń i tłumy ludzi). Jestem obrończynią stad i żywych stworzeń”
Bóg mówi – Frakszja – Ja istnieję, ale nie na zasadzie macie wierzyć i koniec, ale skwapliwie dodaje i wyjaśnia – jestem godna abym była pytana, o wszystkie pragnienia – a więc bóg z góry zakłada, że będzie dalej pytany przez człowieka o to czy jest, czy istnieje i będzie się starał w świecie zmieszanym, wbrew trudnościom, dać ludziom odpowiedź na to pytanie, rozwiać ich wątpliwości Dopuszcza, zwątpienie w swoje istnienie co tak dramatycznie wyraża Zaratusztra w Gathah:
O to Cię pytam, powiedz mi prawdę Boże!
Czy coś co ja teraz głoszę jest rzeczywiście prawdą?
Bóg mówi – wierz, ale rozumuj zarazem, pytaj, wątp, a przyjdzie czas, że to zrozumiesz, że jestem i jestem twoim i wszelkich istot obrońcą. Będziesz wątpił, jak Zaratusztra, ale jeśli choć trochę uwierzysz reszta jest do objęcia rozumem i twoją obserwacją rzeczywistości. Oczywiście, możesz nie wierzyć, ale nie rozwiejesz tym wszystkich wątpliwości, szczególnie tej czy jestem, czy nie. Jeśli przyjmiesz to, reszta będzie wytłumaczalna i oczywista. – Mazda Ahura zaprasza więc ludzi do poszukiwania, a nie przyjęcia twardych reguł. Wie, że ludzie różnymi metodami będą szukać boga i potwierdzenia jego istnienia i w końcu go znajdą. Ludzie nie wierzący oczywiście będą wątpić, wątpić w przesłanie Manthrana i wie o tym także Bóg, zatem, można zapytać, dlaczego Bóg nie manifestuje swojej obecności w ukazując się każdemu. Zaratusztra w Gathah odpowiada na to pytanie już na samym początku:
Do ciebie o Ahuro, Dusza Stworzenia z płaczem zawołała:
„Dla kogo mnie stworzyłeś i kto mnie ukształtował?
Wojny i furia, przemoc i bezczelność siły uciskają mnie (…) Gatha Ahunwaiti Jas. 29.1
Wszystkie istoty zadają to pytanie egzystencjalne, skąd jesteśmy, kim jesteśmy, skąd się wzięliśmy, dlaczego tak cierpimy, dlaczego jest tak, a nie inaczej. Odkąd człowiek pojawił się w świecie zmieszanym, pyta rozpaczliwie o śmierć, cierpienie, chaos i pyta skąd zło? Mazda mówi – Będziesz znajdował różne odpowiedzi, ja Mazda Ahura daję ci dobry klucz, dzięki któremu na drodze poszukiwań znajdziesz cenną odpowiedź: Frakszja – jestem, ale jest mój przeciwnik – Angra Mainju–Zły Duch, nie jestem wszechmogący, rzadko mogę się ukazać tak jak ukazałem się Zaratustrze. On, Aryman trzyma mnie w szachu, tak jak i ja jego, co nie znaczy że w tym zmaganiu nie mogę cię wesprzeć, choć nie zawsze… To logiczne. Dalej jeśli będziesz uważał, że jestem, to sam dojdziesz do właściwych odpowiedzi i by Ci to ułatwić przekazuję tobie Zaratusztro moje imiona byś znał i rozumiał kim jestem. – To także zupełnie inaczej niż w innych gdzie imię boga bywa tajemnicą, albo ma wymusić posłuszeństwo wobec Wszechmogącego Pana i Ojca. Imiona mają ułatwiać pojmowanie Boga, stanowiąc możliwie najlogiczniejszy z jego opisów. – Dlatego moje drugie Imię boga to Łaantwijoo.
wāntwjō (łaantwijoo)– Żyję zawsze i od zawsze.
Moje trzecie imię: awitanjō – Wszechprzenikająca;
Jak widać powyższe dwa kolejne imiona określają i tłumaczą odwieczność i wszechobecność Boga jako kreatora uniwersum.
Dwa kolejne są logiczną konsekwencją dwóch pierwszych. Skoro zło nie jest stwórcą siejąc zniszczenie to wszystkie dobre rzeczy są stworzone przez Boga: wohū Mazda-dāta asza-czitra według określonych reguł co jest sprawiedliwe: Asza Wahiszta. Ta sprawiedliwość i przestrzeganie Aszy–prawa jest też cechą Boga odróżniającą go od jego przeciwnika, który w miejsce sprawiedliwego ładu wprowadza chaos i brak reguł przejawiający się w entropii, dlatego Mazda mówi:
Moje czwarte imię: Asza Wahiszta – Najwyższa Sprawiedliwość
Moje piąte imię: wohū Mazda-dāta asza-czitra – Wszystkie Dobre Rzeczy stworzone przez Mazdę, zawierające ziarno sprawiedliwości;
szóste, siódme, ósme i dziewiąte imię określa tak ważne w zaratusztrianizmie atrybuty związane z rozumem i pożądane cechy, które posiada Mazda i obdarza nimi wszelkie istoty myślące, dając im narzędzie poznania jako oręż w walce ze złem, które oddziałuje przez głupotę, ignorancję i niewiedzę, zasłaniając prawdę Aszy tajemnicą i Kłamstwem–Drudż. Dlatego człowiek często się błąka i daje się zwodzić, jeśli nie skorzysta z Kratumaao, daru mądrości i czistiwaao, oferty zdobycia wiedzy dzięki rozumowi. Ahura dlatego mówi do Zaratusztry:
Moje szóste imię brzmi: jat ahmi kratusz – Ja Sama jestem Mądrością;
Moje siódme imię: kratumāo – obdarzam mądrością;
Moje ósme imię: jat ahmi czistisz – Ja Sama jestem Wiedzą;
Moje dziewiąte imię: czistiwāo – obdarzam Wiedzą;
Ahmi–jestem – spaanoo–Wzrostem – ogłasza dalej Mazda, bo czyż mądry i rozumny byt może być bezproduktywnym trwaniem w kosmosie. I dalej określa cel – Dobro–byt, dobrostan czyli szczęście, jako jedyny logiczny cel bytu Dobrego i mądrego obdarzonego wiedzą. Określa to także cel człowieka, który jako twór dobrego Boga nie może być pozbawiony tego, co posiada jego stwórca. Ich cel jest wspólny. Jestem spananguhaaoo – Rosnąca. W tym imieniu kryje się obietnica klęski Arymana i stworzenia ostatecznego kosmosu którego wzrost nie będzie niczym ograniczony. Stąd:
Moje dziesiąte imię brzmi: ahmi spānō– Jestem Wzrostem lub Dobro–bytem;
Moje jedenaste imię to: spananguhāo (spananguhaaoo) – Rosnąca;
Ahura to imię które mówi. że jako stwórca, który stworzył życie będzie je promował aż po zwycięstwo nad śmiercią w postaci życia wiecznego, dla wszelkich istot po odnowie świata–Fraszokereti, co łączy się z korzyścią– seewisztoo jakie odnosi całe stworzenie. Dlatego Bóg mówi do Zaratusztry:
Moje dwunaste imię: Ahurō – Ahura, obdarowujący życiem:
Moje trzynaste imię: sēwisztō – najbardziej korzystna;
Jestem Łiidwaeesztwoo – mowi Ahura. Bez przeciwnika. Jestem twoim przyjacielem, mamy wspóly cel. Moj przeciwnik Aryman jest tylko z pozoru moim przeciwnikiem, ja proponowałem mu dobro, wybrał zło i walczy ze mną. Sam postawił się w roli przeciwnika, lecz czeka go klęska więc, żaden z niego przeciwnik. Dobro nie potrzebuje przeciwnika antytezy może istnieć bez zła, dlatego nie mam przeciwnika, którego zło mieć musi by niszczyć i istnieć. Dlatego moje piętnaste imię brzmi Awanemna – niezwyciężony. Zatem:
Moje czternaste imię: wīdwaēsztwō (łiidwaeesztwoo) – bez przeciwnika:
Moje piętnaste imię: awanemna – niezwyciężony;
Mazda Ahura zna jednak logikę wojny ze złem, dlatego zna wszystkie ludzkie czyny i dobre i zle więc jest Haata Marenisz, księgą dobrych i złych czynów jako Ratu sprawiedliwy sędzia. (Ratu kryje się jako zdolność do obiektywnego osądu w mądrości k-ratu-sz) Może to w tej „księdze zapisać” dzięki temu że mazda jest Łiispa Hiszas – wszystkowidząca. Więc:
Moje szesnaste imię: hāta marenisz –Ten, który prowadzi księgę o czynach ludzkich;
Moje siedemnaste imię: wīspa (łiispa) hiszas – Wszechwidząca;
Beeszazja, daatoo – Uzdrowię wszystko – daatoo – jako dawca i zarazem – daato – stwórca. To co stworzyłem musi być w końcu uzdrowione po zwycięstwie nad złem. A jeśli tak to:
Moje osiemnaste imię: baēszazja – Uzdrowiciel;
Moje dziewiętnaste imię: dātō – Jestem Stwórcą;
Mazda na koniec mówi Manthranowi – dlatego moje dwudzieste imię brzmi mazdaoo –Wszachwiedząca. Zło to niewiedza. Ja jestem wiedzą absolutną i wiedzą ostateczną. Zło nie może być obdarzone wszechwiedzą bowiem niszczy wiedzę i mądrość. Dzięki mojej wszechwiedzy mimo istnienia zła, znam przyszłość i ostateczny cel stworzenia. Wiem też, że zło poniesie klęskę, bowiem jest ona wpisana w istotę zła. Zło niszcząc i używając chaosu wyniszcza z wolna siebie. Jest największym z zabójców i samobójców zarazem, więc musi ponieść klęskę. Dlatego:
Moje dwudzieste imię to: Mazdāo – Wszechwiedząca.
Jak widać objawienie Zaratusztry pozbawione jest zagadkowości i tajemniczości. Zaratusztra zostawia nam zestaw narzędzi dalszego poznania, z możnością krytycznego podejścia lub innej interpretacji wobec faktu ewolucji rzeczywistości. Niewiele w tym modelu jest rzeczy które przyjmujemy wyłącznie na wiarę ponieważ jest to wiara oparta na dedukcji i dociekaniu bliższym filozofii niż większość religii.
Budda ogłasza z wielką pychą w swoich kazaniach, że posiadł najwyższą i jedyną prawdę, Zaratusztra dalej docieka. Tam gdzie religie Abrahamowe dość apodyktycznie głoszą swój monopol na poznanie pełnej prawdy i zbawienie, zaratusztriański Bóg mówi w jego objawieniu – to poznanie dopiero będzie. Tam gdzie różne religie i wszelakie kulty mówią o tajemnicach, Zaratusztra odrzuca tajemnicę i nakłania ludzi do dalszego drążenia tematu. W zwątpieniu i poszukiwaniu wiedzy nie widzi konieczności wykluczenia Boga z życia człowieka, lecz komplementarność wiary i rozumu. Nawołuje do wiary rozumnej by skutecznie przeciwstawić się złu i osiągnąć szczęście tu na ziemi i wżyciu wiecznym, a to są główne cele jego religii.
uwagi dotyczące tłumaczenia
Spotykane są angielskie tłumaczenia jedenastego i dwudziestego imienia gdzie epitet(imię jest zastępowane imieniem własnym) w konsekwencji n aprzykładzie dwudziestego imienia może to być błędnie przetłumaczone na język Polski – Dwudzieste: Jestem który jestem Mazda Wszechwiedzący Inne tłumaczenia angielskie i tłumaczenia na język polski tego wersu – Twentieth I am that I am called Mazda – dwudzieste jestem który Jestem Mazda – Moje dwudzieste imię to Mazda (wszechwiedzący) – My twentieth name is MAZDA – Moje dwudzieste imię to Mazda– Ttwentieth All-knowing One. – Dwudzieste wszechwiedzący” Tłumacze angielscy popełnili błąd niekonsekwencji, tym samym zgubili sens całego Jasztu ponieważ wszystkie 20 imion w oryginale jasztu to epitety, a tu dwudziesty epitet jest nie przetłumaczony tylko pozostawiony jako awestyjskie imię własne, niekiedy uzupełnione o tłumaczenie imienia własnego. Przyjęcie tych wersji potęguje nieprawidłowości w tłumaczeniu na język Polski. I dalej, może też skłaniać polskiego czytelnika do przekonania, że słowo mazda jest nieprzetłumaczalne lub, że w oryginalnym tekście użyto w tym miejscu imienia własnego, a nie epitetu, co może prowadzić do błędnych wniosków. W innym kontekście było by to prawidłowe ponieważ Mazda to także, oczywiście, imię własne Boga, ale nie w tym przypadku. Oczywiście można przyjąć, że znaczenie epitetu Mazda może przy zastąpieniu go słowem „wszechwiedzący”, też wprowadzić w błąd bo to słowo ma więcej znaczeń, ale generalnie większość tłumaczy uznaję, że w tym miejscu oznacza głównie wszechwiedzę choć dopuszczalne są inne znaczenia o ile nie dublują się pozostałymi epitetami w Jaszcie. Zatem moim zadaniem powinno się to przetłumaczyć na polski tak::«vîsãstemô ahmi ýat ahmi mazdå nãma» Dwudzieste, jestem, który jestem wszechwiedzącym. zwą mnie Wersja Kangi którą się posłużyłem żeby nie wdawać się w dodatkowe spekulacje* jest wyraźnym skrótem, ale nie rażącym błędem: Dwudzieste wszechwiedzący Dopuścił bym również takie uproszczone tłumaczenie– Moje dwudzieste imię to wszechwiedzący (Mazda)
*Dokładne tłumaczenie z awestyjskiego bez skrótu Kangi wprowadza ciekawy wątek, ale to temat na oddzielny artykuł:
«vîsãstemô ahmi ýat ahmi mazdå nãma»
Dwudzieste, jestem, który jestem wszechwiedzącym. zwą mnie
Ciekawe, prawda? Coś to przypomina
Zaratusztrianie 