Adurbadowi przypisuje się kilka zbiorów tekstów. Jednym z nich jest zbiór rad, które kieruje do syna
O Księdze Rad Adura Mahraspanda
Adurbad-i Mahraspand był wpływowym arcykapłanem zaratusztriańskim żyjącym za czasów panowania króla Szapura II (309 – 379 r.), z dynastii Sasanidów. Według tradycji, z powodzeniem przeszed próbę stopionego brązu, by udowodnić słuszność swojej tradycji religijnej. Próba ta polegała na wylaniu płynnego metalu na jego klatkę piersiową, z której wyszedł bez żadnego uszczerbku. Adurbada wspomina się w opisie 21 nasków Awesty. Możliwym jest, że odegrał ważną rolę w uporządkowaniu kanonu pism zaratusz-triańskich, choć ostateczna wersja tego kanonu została raczej ustalona za czasów panowania króla Chosrowa I (531-579 r.). Adurbadowi przypisuje się kilka zbiorów tekstów. Jednym z nich jest zbiór rad, które kieruje do syna Zartoszta. Treść niektórych z nich zawiera dość osobliwe teorie, np.: (…) lecz ten, który nie ma ani ojca, ani matki, jest jak owdowiała kobieta, która została ograbiona przez mężczyzn (…) i którą wszyscy pogardzają, wywołuje kontrowersje i budzi moralny sprzeciw, np.: (…) zabij szkodliwe zwierzęta i gady (zaczerpnięte z Wendidadu), nie zwracaj się pierwszy do osoby o niskim statusie społecznym, zawiera krzywdzące stereotypy, np.: nie mów tajemnicy kobiecie, a część z nich jest tak dziwna, że niezrozumiała, albo w tym momencie już nieprzydatna, ponieważ odwołuje się do rzeczywistości tamtych czasów, np.: jeśli masz już własność, zacznij od zakupu większej ilości nawadnianej ziemi rolnej, bo nawet jeśli nie przyniesie ona odsetek, to kapitał pozostanie. Poniżej znajdują się wybrane sentencje, które aż takich kontrowersji budzić nie powinny. Część z nich można interpretować na różny sposób, a możemy próbować dociec, jakie przyczyny spowodowału, iż autor miał na konkretny temat takie, a nie inne zdanie. Odwołując się do realiów społecznych i wydarzeń w czasach Sasanidzkich. Yakże analizując inne pisma zaratusztriańskie. Część będzie jednak zgadką, gdyż z Awesty zachowała się do naszych czasów zaledwie jedna czwarta oryginalnego tekstu.
Dokument nie jest przez zaratusztrian traktowany jako tekst święty. Jest raczej źródłem opisującym obyczajowość czasów sasanidzkich i stan umysłów mobadów zaratusztriańskich. Jest też przykładem przemian w interpretacji Awesty. Choć z drugiej strony wiele rad jest aktualnych i dzisiaj i nie można odmówić im etycznej słuszności.
(2) Mój synu, myśl o cnocie i nie kieruj swoich myśli ku skalaniu, ponieważ człowiek nie żyje wiecznie, a rzeczy duchowe są tym bardziej pożądane.
(3) Wyrzuć z umysłu to, co przeminęło i nie martw się o to, co jeszcze się nie wydarzyło.
(4) Nie pokładaj ufności i wiary w królach i książętach.
(5) Nie rób innym tego, co nie byłoby dobre dla ciebie.
(7) Nie oddawaj się nikomu w niewolę.
(8) Trzymaj się z dala od każdego, kto zbliża się do ciebie będąc ogarniętym gniewem lub wrogością.
(9) Zawsze i wszędzie miej nadzieję w Jazatach i zaprzyjaźniaj się z takimi ludźmi, którzy przyniosą ci
korzyść.
(12) Słuchaj wszystkiego, co słyszysz, ale nie powtarzaj tego bez pomyślunku.
(15) Udzielaj tylko takich odpowiedzi, które zgodne są z umiarem.
(16) Nie kpij z nikogo.
(17) Nie dziel się swoimi sekretami z człowiekiem przewrotnym.
(19) Nieczyń swoim doradcą człowieka znanego z lekkomyślości.
(20) Nie czyń bogatego współtowarzyszem swojego stołu.
(21) Nie czyń pijaka swoim dobrodziem nis stałym towarzyszem.
(22) Nie pożyczaj człowiekowi o złym charakterze, lub pdłego rodu i również nie pożyczaj od niego, bowiem zapłacisz wysokie odsetki, a on zawsze będzie stał u twoich drzwi lub będzie cię nękał wysyłając posłańców do twojego domu i przez taką osbę wiekie będątwoje straty.
(23) Nie proś o pomoc człowieka o złym usposobieniu.
(24) Nie pokazuj swojej własności zawistnemu człowiekowi.
(26) Nie słuchaj słów oszczerców i kłamców.
(27) Nie bądź nadgorliwy w karaniu innych.
(29) Nie wyrządzaj innym krzywdy kóra naruszała by ich ciało .
(31) Radź się ludzi, którzy są szlachetni, doświadczeni w różnych przedsięwzięciach, obdarzeni mądrością, pomysłowością i sprytem i dobrego charakteru; z takich uczyń swoich przyjaciół.
(32) Zważ by idąc do bitwy nie nieś ze sobą zbyt dużych ciężarów
(33) Trzymaj się z dala od od mściwych udzi posiadających władzę i siłę.
(35) Nie zdradzaj swoich sekretów gadułom.
(36) Poważaj mędrca, który jest ceniony; pytaj go o zdanie i słuchaj go.
(37) Nie okłamuj nikogo.
(38) Nie przyjmuj żadnych podarunków czy dóbr od człowieka skompromitowanego i pozbawionego wstydu
(39) Nie zakładaj się o nic.
(40) Nie przysięgaj ani prawdziwie, ani fałszywie.
(44) O ile to możliwe, nie zanudzaj swoich bliskich.
(45) Nie mścij się na innych i nie próbuj wyrządzić im straty.
(46) Bądź tak szczodry jak tylko możesz.
(47) Nie oszukuj nikogo, abyś przez to nie doznał cierpienia i smutku.
(48) Swoich przełożonych traktuj z szacunkiem i słuchaj, co mają do powiedzenia.
(51) Niech mowa twoja bedzię jasna i prosta.
(52) Nigdy nie mów bez zastanowienia.
(53) Pożyczaj pieniądze tylko na uzgodnionych warunkach.
54 Miłością obdarz mądrą i skromną kobietę i taką poproś o rękę
55 Bacz by zięć Twój był człekiem dobrodusznym, uczciwym i doąwiadczonym i nie zważaj na to, że może być biedny bo tacy jak on właśnie, zostaną obdarzoneni bogactwem ofiarowanym im przez Jazatów
56 Nie naśmiewaj się z ludzi starszych bowiem jesteś ich poddanym
67 Srażnikami więzienia nie czyń ludzi bezlitosnych i wyniosłych i pysznych, wybieraj ich spośród tych co coś znaczą, a nad nimi powołaj do zarządzania inteligentnego człowieka
(60) Na swojego posła i przedstawiciela wybierz człowieka znanego z prawdomówności.
(62) Niech twoje wypowiedzi zawsze cechuje uprzejmość.
(64) Bacz by twoje myśli zawsze cechowała prawość.
(67) O radę proś dojrzałych i cnotliwych ludzi w odpowiednim wieku.
(68) Nie przyjmuj ani nie akceptuj tego co pochodzi od złodzieja, ani niczego złodziejowi nie powierzaj;.
(69) Ponieważ boisz się tego, czym jest Duzakh 1 , karz innych dopiero po należytym zastanowieniu.
(72) Bądź bez skalania, abyś był bez lęku.
(73) Bądź wdzięczny, abyś godny był dobrych rzeczy.
(75) Mów prawdę, aby ci zaufano.
(76) Bądź skromny, byś miał wielu przyjaciół.
(77) Miej wielu przyjaciół, abyś cieszy się dobrą opinią.
(78) Ciesz się dobrą opinią, byś mógł żyć swobodnie.
(80) Myśl o stanie swojej duszy, abyś mógł pójść do Nieba.
(81) Bądź hojny, abyś mógł pójść do Domu Pieśni 2 {(garothman)}.
(82) Nie uwodź żon innych mężczyzn, bo dla duszy twojej to ciężkie skalanie.
(83) Nie trzymaj przy sobie podłych i niewdzięcznych ludzi, bo nie będą ci za nic wdzięczni.
(84) Strzeż się, byś nie niszczył swojej duszy przez gniew lub zemstę.
(85) Kiedy odczuwasz naglącą potrzebę zrobienia lub powiedzenia (czegoś), proś uprzejmie i zmów modlitwę, ponieważ nikt nigdy nie złamał sobie kręgosłupa odmawiając swoje modlitwy ani nie dostał nieświeżego oddechu, prosząc grzecznie.
(86) Nie zwracaj się najpierw do osoby nisko urodzonej.
(87) Kiedy uczestniczysz w zgromadzeniu, nie siadaj obok człowieka przewrotnego, abyś sam na
takiego nie wyglądał.
(89) Nie polegaj na dobrach tego świata, ponieważ są one jak ptak, który leci z jednego drzewa na
drugie i nie zatrzymuje się na żadnym.
(91) Rękę swojej córki oddaj człowiekowi mądremu, on bowiem jest jak dobra ziemia, która obsiana daje wysokie plony
(92) Jeśli nie chcesz być krzywdzony przez innych, nie krzywdź nikogo.
(93) Nie bądź gwałtowny ani bezrefleksyjny w swojej mowie, ponieważ człowiek taki, jest jak ogień,
który trawi las i zabija w nim wszystkie zwierzęta.
(94) Nie współpracuj z człowiekiem, który źle traktuje swojego ojca i matkę (…), aby twoja
sprawiedliwość nie obróciła się w niesprawiedliwość (…).
(95) Nie skazuj swojej duszy na otchłań prze fałszywą skromność lub fałszywy wstyd
(96) Niech twoje wypowiedzi nie będą dwuznaczne
(97) Kiedy uczestniczysz w zgromadzeniu, nie siadaj obok kłamcy, abyś przez to nie ucierpiał.
(98) Miej spokojne usposobienie, byś był zawsze mile widzianym gościem.
(101) Odnów swoją przyjaźń ze starymi przyjaciółmi, bowiem stary przyjaciel jest jak stare wino,
które im jest starsze, tym lepsze (…).
(102) Czcijcie Jazatów i radujcie się, bo to od Nich zyskujecie dobrodziejstwa tego świata.
1 zaratusztriański odpowiednik Piekła
2 zaratusztriański odpowiednik Raju
(103) Nie przeklinaj osoby z królewskiego rodu, gdyż w całym królestwie są strażnicy, którzy decydują
o tym, co dobre jest dla poddanych króla.
[można to rozumieć w ten sposób: Nie złorzecz nikomu, ponieważ mogą się znaleźć tacy, którzy mogą
mu o tym donieść, a w konsekwencji może się to obrócić przeciwko tobie.]
(104) Mówię ci, mój synu, że w sprawach ludzkich najlepszym pomocnikiem jest mądrość, bo jeśli
czyjeś bogactwo zostanie rozproszone i utracone lub jeśli czyjeś bydło zdechnie, to tym co pozostanie
jest mądrość.
(105) Starajcie się być mocno ugruntowani w swojej wierze bowiem zadowolenie z tego jest najwyższą mądrością i waszą nadzieją
(106) Pamiętaj zawsze o swojej duszy.
(107) Pamiętaj o zachowaniu dobrego imienia.
(108) Trzymaj ręce z dala od kradzieży, stopy od stąpania po ścieżce nieposłuszeństwa, a umysł od
bezprawnych pragnień, bo ten, który ćwiczy cnotę, otrzymuje nagrodę, a kto popełnia grzech, ściąga
na siebie karę.
(109) Ten, który kopie dół dla swoich wrogów, sam w niego wpadnie.
(110) Dobry człowiek żyje w spokoju, a zły człowiek popadnie w udrękę i wielkie nieszczęście.
(111) Poślub młodą kobietę.
(112) Pij wino z umiarem, bo kto pije wino nieumiarkowanie, kala swoją duszę.
(114) Nawet jeśli dobrze znasz obszar wodny, nie spiesz się z wchodzeniem do wzburzonej wody, aby
cię nie porwała i byś zaraz nie umarł.
(115) Pod żadnym pozorem nie preparuj umowy, aby nie zostać za to pociągniętym do
odpowiedzialności.
(116) Nie okradaj innych z ich własności ani nie zatrzymuj tego, co zostało skradzione (..).
(117) … nie radujcie się, (przedwcześnie) bo większość ludzi jest jak bukłak pełen powietrza. Po opróżnieniu nic nie pozostaje. Mężczyźni są zaś jak duże wysysające niemowlęta, istoty które z przyzwyczajenia, trzymają się swoich nawyków.
(…) Tu autor rad przechodzi od porad do propozycji zajęć na każdy z 30 dni zaratusztriańskiego miesiąca zmieniając tematykę (nie wiadomo czy nie jest to późniejszy dodatek, któregoś z kopistów) . Z tego powody na razię pomijamy ten wątek.
(149) Nie raduj się przesadnie w dobrych chwilach, ani nie zamartwiaj się zbytnio w złych
momentach, ponieważ po szczęściu następuje nieszczęście, a po nieszczęściu przychodzi szczęście.
Nie ma takiej góry, przed którą nigdy wcześniej nie znajdowałby się jakiś dół i nie ma też takiego dołu,
po którym nigdy poźniej nie ujrzałbyś góry.
(150) Nie bądź nieumiarkowany w jedzeniu.
(153) Należy wiedzieć, że miłość do ludzi pochodzi od zrównoważonego umysłu (…).
(154) I powiadam ci, mój synu, że ze wszystkich rzeczy, które pomagają człowiekowi, mądrość jest
najlepsza.
wolne tłumaczenie, na podstawie: R. C. Zaehner – The Teachings of the Magi, Londyn, 1956: Jakub Tomczak
red. Jacek Kotela.
Zaratusztrianie 